Երբ նայում ես շուրջ բոլորդ չքնաղ ու անձեռակերտ բնությանը, իր էությամբ կատարյալ ու ներդաշնակ, ամեն ինչ այնքան պարզ ու շիտակ է թվում, խոհեմ ու իմաստուն։ Հոգիդ ճախրում է թեթևությունից ու երջանկությունից։ Միաձուլվում ես այդ ամենին, դառնում բնության մի մասնիկը ինչպես որ ի սկզբանե մտածված էր, բայց…
Բայց ամեն ինչ փոխվում է, երբ մի հայացք ես նետում մեզ շրջապատող մեկ այլ իրականությանը, երբ մայրը գլխիկոր այցելում է որդու շիրիմն, երբ զավակը լքում է իր ծնողին՝ թողնելով անօգնական ու միայնակ, երբ մարդիկ մահանում են անիմաստ ու շահամոլ պատերազմներից, սովից ու ծարավից, երբ ագահությունն ու ընչաքաղցությունը ամենուրեք բնակվում ու արմատանում են, երբ ոտնահարվում են մարդկային բոլոր արժեքները…նայում ես ու հասկանում, որ ինչ որ մի տեղ, ինչ որ մի բան սխալ է…
Ու թվում է, թե պիտի կարողանաս ուղղել այդ սխալը, բայց արի ու տես, որ անզոր ես, տկար ու անկարող։
Թող այն պարուրի քեզ
Հատված Չարլզ Բուկովսկու”Թող այն պարուրի քեզ” պոեմից
Փոխել եմ աշխատանքներ ու քաղաքներ
Ատել եմ արձակուրդներ, երեխաներին,
պատմություն, թեթեր, թանգարաններ,
տատիկներին, ամուսնություն, ֆիլմեր
սարդեր, աղբահաններին, անգլիական
առոգանությունները, Իսպանիան,
Ֆրանսիան, Իտալիան, ընկույզներ և նարնջագույնը։
Հանրահաշիվ բարկացնում էր ինձ,
օպերան զզվելի էր ինձ համար,
Չարլի Չապլինը կեղծավոր էր,
իսկ ծաղիկները թույլերի համար էին։
Խաղաղությունն ու երջանկությունը
թերարժեքության նշաններ էին ինձ համար,
թույլ ու տկար մտքի տիրոջ համար։
Բայց շարունակելով իմ փողոցային կռիվներ,
սուիցիդային տարիներս
անցուդարձս ցանկացած թվի կանանց միջով․
աստիճանաբար սկսեցի հասկանալ,
որ ես չէի տարբերվում ուրիշներից,
ես նրանց պես էի
Գործնական քերականություն
3.Տրված միջին հայերեն հատվածը դարձրու՛ աշխարհաբար
«Այր մի գող բազում գողութիւնս արար և եկեալ ի զղջումն և ոչ էր թարկեր զգողութիւն և գնաց խոս-տովանեցաւ իմաստուն վարդապետի միոյ. Յայնժամ ասաց արդապետն, թե չես կարել թարկեր, դու զայս բանս ասա, յեբ ի զողութիւն երթաս …» (Այգեկցի, XII—XIII դարեր):
«Մի գող կար, որ շատ գողություններ արեց և եկավ ապաշխարության և ոչ մի զգացում չունեցավ և գնաց և խոստովանեց մի իմաստուն ուսուցչի մոտ, այդ ժամանակ գիտնականն ասաց. , դժոխք կգնաս…» ։
4.Գտնե՛լ շաղկապները և խմբավորե՛լ (համադասական և
ստորադասական)։
Եթե, իսկույն, այնտեղ, բայց, և, մյուս, բոլոր, թեև, սակայն, որովհետև,
ինչպես, այս, որպեսզի, պատճառով, դեպի, քանզի, նաև, բացի, քանի որ։
ստորադասական – եթե, թեև, որովհետև, որպեսզի, քանզի, քանի որ
համադասական – բայց, և, սակայն, նաև
Գործնական քերականություն
1.Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ մակբայը։
1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր, այստեղ
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. ոչինչ, գրեթե, ինչ-որ, այսպես
6. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
7. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
8. ինչ-ինչ, փոքր-ինչ, ինչ, որտեղ
9. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր
10. ողջ, ամբողջ, ամբողջովին, ոչ մի
2. Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակբայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։
- Մարտի դաշտում հերոսաբար առաջ գնալով, զինվորները կանգնեցրեցին թշնամու առաջխաղացումը։
- Մասամբ հասկացա ասածդ, կրկնիր խնդրում եմ։
- Նա փոքր – ինչ հուզվել էր ուսուցչի գովեստի խոսքերը լսելուց հետո։
- Ամենուրեք աշունն էր իջնում դաշտերի վրա։
- Ես լիովին համաձայն եմ ձեր ակնարկների հետ, սակայն ավելացնելու բաներ ունեմ։
Դերբայական դարձված
- Երեսնիվայր պառկած էին, ընտանիք ու հարազատներ ունեցող, ծանոթ ու անծանոթ մարդիկ։
- Այս իշխանիկն էր ահա կցանկանա հաճոյանալ Արշակին` նրա արքունիքում պաշտոն ստանալու համար։
- Անդրանիկի հանձնարարականով, Լևոնն ամեն օր գնում էր կայարան`օրվա նորություններն իմանալու։
- Արդյոք ինքը հանցանք չի՞ գործում մարդու նկատմամբ` նրան դնելով այդ դժվարին ուղու վրա։
- Լիովին սթափվեց`տեսնելով Միքայելին։
- Բանախոսելու եկածներն ահից դողում էին։
- Սայաթ-Նովան էլ իր սիրուհուն ուզում էր տանել «մեջլիսները», նրա գեղեցկությամբ հպարտանալու համար։
- Հողաչափի գալուց հետո խոսք ու զրույցն ավելի շատացավ։
- Ձմռան երկար գիշերներից հոգնած գյուղացիները արևկող էին անում։
- Վրանից ելնելով Աշոտ թագավորը՝ դիմեց վարանդացի և տայեցի քաջերին։
- Չկամենալով խանգարել որդուն և նրա ընկերներին մայրը փակվել էր իր փոքրիկ սենյակում։
- Նա շատ էր տխրել լսելով իր վաղեմի հակառակորդի գալստյան լուրը։
- Ամենից բարձր խոսողը մի բարձրահասակ տղամարդ էր։
- Վերադառնալով հայրենիք՝ հայոց արքան ձեռնամուխ է լինում ավերված տաճարի վերակառուցմանը։
- Ֆրանսուհու հետ ամուսնացած լինելով Բագրատյանն իրեն պատասխանատու էր զգում կնոջ անվտանգության համար։
- տնել և անհրաժեշտության դեպքում կետադրել նախադասությունները և վերլուծել.
- Քաղաքն աղմկեց շուկաների ու նեղվածք խանութների իրար բոլորովին չնմանվող ձայներով։
- Մարշալ Բաղրամյանը տուն էր հրավիրել նավատորմի տարբեր միավորումներում ծառայող հայ ծովակալներին։
- Ես դրանում համոզվեցի առնչվելով թատրոնի դերասաններից մի քանիսի հետ։
- Քար են ջարդում և պայթեցնում են քարափները նոր առու բացելու համար։
Լրացնել բաց թողած տառերը և կետադրել։
Հասարակական ժողովասրահի սպասավորները Սմբատին տեսնելով միմյանցից առաջ ընկան՝ նրա գլխարկն ու ձեռնափայտը վերցնելու։ Հախճաքարե ընդարձակ սանդուքով բարձրանալով,Սմբատն անցավ մարմարե սյուների արանքով և մտավ մի ընդարձակ սրահ որտեղ մի խումբ զբաղված էր թղթախաղով, մի այլ խումբ զրույցով ու վիճաբանությամբ։ Մյուս տեղում գռեհիկ զավեշտներ էին պատմում,միմյանց ուսի խփում, լսվում էին զանազան անարգական դարձվածքներ ու արտահայտություններ։ Դրանք երեկվա սայլապաններն էին՝ մրգավաճառները հարուստը փոխած օսլայած օձիքով։ Սրահը զարդարված էր փարթամ կահկարասիով, ողողված էր լամպերի աչք շլացնող փայլփլուն լույսով։ Թավշյա բազկաթոռներին ու բազմոցներին անփույթ ընկողմանած էին նավթաշխարհի ընչաքաղց տերերի հղփացած որդիները։ Սմբատն արհամարհանք ու նույնիսկ նողկանք զգաց դեպի այդ մարդիկ, որոնք իրեն տեսնելով պատկառանքով հետ քաշվեցին, ոմանք էլ խոնարհ գլուխ տվեցին։
Կաթիդ փարան չմոռանաս, մայրիկ
Վահե Հայկի այս հուզից պատմվածքը անկասկած կգրավի յուրաքանչյուրի ուշադրություն և իր անփոխարինելու տեղը կզբաղեցնի բոլորի սրտերում։ Չնայած էջերի սակավությանը, բովանդակությունը արժի ավելին քան մի ամողջ գիրք։ Պատմվածքը մի հաճախորդի դեմքից է պատմվում, ով էլ տեսել էր թե ինչպես է անշնորհակալ որդին վարվում մոր հետ։ Հաշվի չառնելով այն ամենը ինչը մայրը տվել էր նրան վաճառականը իրան սառն ու կոպիտ էր պահում իր հարազատ մոր հետ։ Սա մեծ ապշանք էր հաճախորդի համար, ով ականատես եղավ այդ ամենին։ Նա անգամ զրուցեց մոր հետ և օգնեց նրան։ Զարմացած վաճառականի պահվածքից նա հարց ու փորձ արեց հենց իրենից։ Վաճառականի պատմածները շատ բարկացրեցին հաճախորդին և այդ խոսակցությունից հետո էր, որ նա մտածեծ․ “Կաթիդ փարան չմոռանաս, մայրիկ”։ Վահե Հայկը կետրոնանաում է մեկ դեպքի վրա սակայն կարծում եմ այս պատմվածքը ներկայացնում է շատ հաճախ հանդիպող իրավիճակ շատ հուզիչ տեսանկյուից և չի թողնում ոչ մեկին անտարբեր։
Sponsored Content
Ինքնաստուգում
- Տրված բառերից քանիսո՞ւմ չի գրվում մ. (1 միավոր)
Սամվել, ամբարիշտ, ամպամած, ճամպրուկ, անփոփոխ, անբարտավան, բամբասել,
համբույր, ամբաստանյալ, սիմֆոնիա, անբասիր, բամբակ, բանբեր, ամբիոն, ճամփա:
Պատ․՝4 բառում։ - Տրված բառերում քանի՞ ուղղագրական սխալ կա: Ուղղել տառասխալները. (1 միավոր)
փակցնել, աքցան, տրտմաշուք, ոսկեվորել, տախտակ, վարկաբեկել, ճրագալույց, անդամալույծ, գոճի, աճպարար, քսուկ:
Պատ․՝ 7 սխալ - Ընդգծել այն բառերը, որոնք գրվում են առանց գծիկի. (0,2 միավոր)
մեծ բրիտանական, Արփա -Սևան, առհավետ, Նոր – Նորք, շիփ- շիտակ, կենաց- մահու, գնալ տեսնել, սրբություն սրբոց: - Տրվածներից քանիսո՞ւմ են բաղադրյալ հատուկ անունների բոլոր բաղադրիչները գրվում մեծատառով: Ընդգծել դրանք. (0,5 միավոր)
Սայաթ-Նովա, Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, Թորոս Ռոսլին, Գի դը Մոպասան, Հակոբ Մելիք-Հակոբյան, Ներսես Շնորհալի, Արագած լեռ, Փոքր Մասիս, Մարկոս աղա: - Քանի՞ հնչյուն կա. (0,5 միավոր)
որմնանկար – 11 հնչյուն
ոչնչացնել – 11 հնչյուն - Քանի՞ բառում արմատի հնչյունափոխություն կա: Ընդգծել դրանք. (0,5 միավոր)
արարչագործ, ծնունդ, կպչուն, հնչեղ, կուտակել, լծորդ, փախստական, ակնթարթ: - Բառերից քանիսո՞ւմ ձայնավորի սղում կա. (0,5 միավոր)
ծանրացնել, գրկել, ամսագիր, ընտրել, իրիկնադեմ, լլկանք, խնկարկել, ջրառատ, հրաման, հոգաբարձու: - Քանի՞ բառազույգերն են իրար հոմանիշ. (0,5 միավոր)
ալևոր-ալեկոծ, ակնածել-պատկառել, եգիպտացորեն-սիմինդր, ստեպղին-ճակնդեղ, ակնակապիճ-ակնափոս, ագարակ-անմշակ հողատարածք, երախտիք-երաշխիք, երբեմնի-ժամանակ առ ժամանակ, բնորոշ-հատկանշական: - Բառերից քանի՞սն են բարդ. (0,5 միավոր)
դիմակազերծ, լաջվարդ, դեղնակարմիր, դերասան, պատմագետ, սալահատակ, աշակերտասեր, զեկուցագիր, ապակեպատ: - Նշել այն գոյականները, որոնք գործածվում են միայն եզակի թվով. (0,5 միավոր)
կմախք, սպիտակեղեն, անագ, ռոմանտիզմ, գուրզ, աստղագիտություն, ձանձրույթ, բուրավառ, պարույկ, հայություն, վրացերեն, քրիստոնեություն, գինեգործություն, ֆուտբոլ: - Նշել ներքին հոլովման ենթարկվող բառերը. (0,5 միավոր)
ծնունդ, հունվար, առավոտ, շարժում, արյուն, ազգանուն, կնքահայր, շնաձուկ, գալուստ, ամառ: - Նշել այն դերանունների քանակը, որոնք հոգնակի թիվ չունեն. (0,8 միավոր)
ամենքը, ոմն, ոչինչ, դա, յուրաքանչյուր, ինքը, ոչ ոք, միմյանց, ուրիշը, բոլորը, որոշ, ինչ-որ մեկը, մի քանիսը: - Նշել անորոշ դերբայները. (1 միավոր)
կորցնել, թռել, գթալ, կպչել, արագացնել, գտնել, թարմացնել, խոսել, լինել, հպարտանալ, սառել, հանգել, գթացել, մեծացնել: - Նշել ժամանակի մակբայները. (0,5 միավոր)
հավետ, բացեիբաց, եռակի, հազիվհազ, խստիվ, օր օրի, մոտավորապես, հաճախակի, այլևս, միշտ: - Նշել համադասական շաղկապները. (0,5 միավոր)
բայց, թեկուզ, մինչև որ, հետևաբար, սակայն, որոնք, իսկ, եթե, ու. երբ: - Ձևաբանական վերլուծության ենթարկել տրված բառերը: (1 միավոր)
Նա – անձնական դերանուն, եզակի թիվ, երրորդ դեմք, դերանվանական հոլովում, ուղղական հոլով։
Ուր – հարաբերական դերանուն, ուղղական հոլով
Գեթ- սահմանափակման վերաբերական
Նստել էր – դիմավոր բայ, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ։
Այբուբենի թվային արժեք
ՌՊՀԲ-1872
ՅԿԹ-369
ՓՅԲ-8302
ՐՂԽ-լուծում չունի
ՊԿԶ-869
ՏՄՀԸ-4278
ՆԾԱ-451
ՌՇԽՁ-լուծում չունի
ՄԻԹ-229
ԼԷ-37
ՅԾ-350
ՇԷ-507
Գործնական քերականություն
3. Տրված համանուններով կազմել նախադասություններ։
1. սեր (կաթի երեսի թանձր շերտ). սեր (զգացմունք)
2. կետ (կետանիշ, գծի հատվածի սահման). կետ (ջրային կաթնասուն կենդանի)
3. քանոն (ձողաշերտ՝ չափելու և ուղիղ գծելու համար). քանոն (երաժշտական
գործիք)
4. դող (մարմնի սարսուռ). դող (անվին անցկացվող ռետինե շրջանակ)
5. տոն (ձայնաստիճան). տոն (նշանավոր իրադարձության նվիրված
հանդիսավոր օր)
- Հնամենի խրճիթի վառարանի կողքին, մրոտ կացայում գոմեշի կաթը պատվել էր սերով՝ անուշաբույր ու գչավիչ։
- Այդ գեղեցիկ աղջկա հանդեպ իր ունեցած սերը նա թաքցրել իր հոգու ամենախորը անկյուններում։
- Արամը արդեն ամնե ինչ որոշել էր՝ նրանց ճակատագրերը այսուհետ բաժանվում էին աներևույթ կետերով եւ կետագծերով։
- Ժակ Կուստոն իր հետազոտությունների մի մեծ խումբ նվիրել էր ծովերի ու օվկիանոսների ամենահին ու գեղեցիկ բնկչինչներին՝ կետերին։
- Հողագետներն ու քարտեզագետները հավաքվել էին նորահայտ շինության կողքին՝ զինված իրենց չափագրման սարքերով ու քանոններով։
- Ժող․ գործիքների մեջ առանձբահատուկ դյութիչ և մեղեդային է քանոնի անզուգական ելևէջներ։
- Լսելով այդ սահմռկեցուցիչ լուրը երիտասարդի մարմինը պատվեց սառը քրտինքով և նրա միջով ակնառու դող անցավ։
- Մեքենան սլանում էր աներևակայելի արագությամբ
- Իրա բարկությունից ինքն էլ չզգաց ինչպես բարձրացրեց իր տոնը։
- Ազգային տոները բարձրացնում էին նրա հայրենասիրական ոգին։
4.Արտագրե՛լ՝ փակագծերում տրված հարանուններից ընտրելով
նախադասությանը համապատասխանողը։
1. Գրախանութում վաճառվում է այդ բառարանի երկրորդ (հրատարակությունը,
հրատարակչությունը)։
2. Այդ (հրատարակությունը, հրատարակչությունը) լույս է ընծայել գրքի
վերջին հատորը։
3. Նա այդ գործում մեծ (երախտիք, երախտագիտություն) ունի։
4. Այդ առաջարկը վեճերի ու քննարկումների (տեղիք տվեց, տեղի տվեց)։
5. Ամենուրեք (փտում, փթթում) էին կանաչ այգիներն ու գեղեցիկ ծաղկանոցները։
6.Բակում խաղացող երեխան (հովարով, հովհարով) գլխարկ էր դրել։
7. Զարմացած երեխան (թոթովեց, թոթվեց) ուսերը։
8. Մարզիկները մրցույթին մասնակցելու (հրավերք, հրավեր) էին ստացել։
9. Ջրատար խողովակի (փականը, փականքը) նորոգեցին։
10. Վարպետը (պատրաստականությամբ, պատրաստակամությամբ) օգնեց մեզ։
5.Գտնե՛լ և դո՛ւրս գրել հարանուն բառերն ու բառաձևերը.
ո՞ր բառերն են (բառաձևերը) քերականական փոփոխության հետևանքով
հարանուն դարձել այլ բառի։
Տաք ճառագայթ է, մրսած փաթիլ…
Մրսած փաթիլը դառնում է կաթիլ….
Եվ պիտի ելնի ծիլը հողից,
Եվ արտը կախվի լեռան կողից։
Եվ ծիլը պիտի դառնա ցողուն,
Ցողունը պիտի հասկահանի
Սվսվոցներով հասկանալի։
Եվ հասկը ուռած կոպերի տակ
Ամփոփի պիտի արևներ խակ….
Եզը գութանի գութն ու գրգիռն էր,
Ոգու կորովն ու արյան թրթիռն էր,
Ուղեծիր հանող նրա հրթիռն էր…
Ճակատագիրն էր։
Եզան կերածը դարման ու սեզ էր,
Ինքը բարության քայլող մի դեզ էր,
Համառ էր, բայց և խոնարհ ու հեզ էր….
Հայրենի հեռավոր ձորում
Քարերից երկինք է ծորում։
Հայրենի հեռավոր դռան
Ծաղկել են ծառերը նռան։
Թափառող թախիծն եմ հողիդ,
Հայրենի հեռավոր հովիտ։
(Համո Սահյան)
Գործնական քերականություն
1.Գտնե՛լ համանուն բառերը և մեկնաբանե՛լ նրանց իմաստները։
1. Նա երկու օր ավել աշխատեց։ (շատ)
2. Անկյունում դրված էր մի մաշված ավել։ (ցախավել)
3. Վարպետը կատարեց դետալների յուղում։ (յուղ քսել)
4. Խոհարարը բանջարեղենը տապակեց յուղում։ (յուղի մեջ)
5. Զգեստ կարող դերձակը աշխատանքը կատարեց բարձր որակով: (կարել)
6. Մեր կուրսում շատ կարող ուժեր կան։ ( հնարավորություններ ունեցող)
7. Քիմիական նյութերի ազդեցությամբ սկսվեց խմորում։ (օրգանական նյութերի քայքայման պրոցես)
8. Թխվածքի խմորում չամիչներ կային։(խմորի մեջ)
9. Ֆուտբոլիստը գեղեցիկ գոլ խփեց։( ֆուտբոլային գոլ)
10. Բաժակի մեջ գոլ ջուր կար։(Ոչ շատ տաք)
2. Մեկնաբանե՛լ, թե ինչ իմաստներով կարող են ընկալվել
տրված բառակապակցություններն ու նախադասությունները։
1. բարձր հարկ – բաձր շենքի հարկ կամ Պետության կողմից սահմանված պարտադիր բարձր վճար
2. ավել գնել – գնել ավելի շատ կամ ցախավել գնել
3. ոչխարի հոտ – ոչխարների բույր կամ ոչխարների խումբ
4. մետաքսի կտոր – մետաքսից պարտրաստվածկտոր կամ
5. Նա ջրում է։ հողը ջրել կամ հերքել
6. Նա գնում է։ ձեռք բերել կամ քայլել
7. Խավարում է։ մթնել կամ Երկնային մարմնի ամբողջապես մթնելը
Մոսոյան Մարգարիտա 